Een portret van collega Phil

De afgelopen vier decennia drukte Phil Daniëls met onvermoeibare toewijding en een warm hart haar stempel op de sociale sector in Antwerpen. Haar indrukwekkende 40-jarige carrière, maakt haar één van dé gezichten van ons CAW.

Phil werd in 1961 geboren in het kleine, katholieke en conservatieve Limburgse dorp Grote Brogel. ‘Ik was de tweede van negen kinderen. We hadden het niet breed thuis, maar we hadden wel intellectuele, warme ouders! We lazen de krant en discussieerden. Wij zijn allemaal sterke, verbale karakters.’ Dankzij de kinderbijslag en haar vaders mijnwerkers-loon was er altijd eten genoeg.

Op haar zeventiende trok Phil naar Antwerpen om Opvoeding te studeren. ‘Dat schoolsysteem was niet m’n ding. Vandaag zijn er meer en betere opties. Voor mij betekende de stad vooral in contact komen met heel verschillende mensen.’ Phil stopte met de studie en moest weer thuis gaan wonen. Het duurde niet lang voor de cultuurclash optrad. ‘Ik had de stad geproefd en kon niet meer aarden in Balen. Ik vertrok er, met alleen drie onderbroeken en wat shirts op zak. Ik ging samenwonen in Antwerpen in een gemeenschapshuis, waar we kosten deelden en om beurten kookten.’

Phil ging werken in de Rizla fabriek, waar ze pakjes sigarettenblaadjes telde en inpakte. ‘Vreselijk, zo’n drukke fabriek, niets voor mij. Ik moest daar snel weg. Ik zocht hulp bij Amok, een onthaal- en begeleidingsdienst op de Paardenmarkt. Zodra ik daar binnenstapte, wist ik: dit wil ik doen! Gratis hulpverlening, gericht op mensen met niet genoeg middelen om zelf advocaten of hulp te betalen. Ik werd eerst vrijwilliger bij Amok en kon er vervolgens als vaste werkkracht aan de slag. Ons werk omvatte hulp voor iedereen, op alle levensdomeinen, waaronder gratis juridisch advies, doktersconsultaties rond zwangerschappen, abortus en voorbehoedsmiddelen.’

Ik vind het heerlijk dat ik mijn job mijn talenten kwijt kan, mijn honger naar kennis kan stillen, mensen ontmoet. Sociaal werk is de meest creatieve job! Geen enkel gesprek, situatie of mens is hetzelfde.

Na haar tijd bij Amok coördineerde Phil enkele jaren jeugdhuis De Waag en werkte ze bij een abortuscentrum. Onder minister van Welzijn Mieke Vogels onderging het Vlaamse jeugdwelzijnswerk begin 2000 aanzienlijke veranderingen. Ook drie Antwerpse Jongeren Adviescentra (JAC) smolten samen. Phil werd vindplaatswerker voor JAC in Borgerhout en kort daarna JAC teamcoordinator bij CAW Metropool. In 2009 ging ze de nachtopvang de Biekorf leiden. ‘Hier ontdekte ik de verschillende gradaties in verslaving en de uitdagingen van begeleid wonen voor mensen met ernstige middelenverslaving.’

Vanaf 2012 is CAW (toen nog Metropool!) met de stad beginnen spreken en analyseren over alternatieve woonvormen voor ernstige verslaafde dak- en thuislozen. ‘Stilaan groeide het besef dat die reguliere woonvormen niet volstonden voor deze zware gevallen. Zo is uiteindelijk het zorghostel gestart. Het heeft lang geduurd voor alle partners elkaar in de ogen durfden kijken: psychiatrie, politie, parket. Ook wij hebben veel moeten leren rond infodeling, regels en afspraken. Het is wonderbaarlijk hoe die dingen geëvolueerd zijn. Samenwerken loont!’

Ik heb altijd gewerkt met hart en ziel. Mooie en moeilijke momenten meegemaakt. Het is meer dan werken. Het is mijn manier om verantwoordelijkheid te nemen. Het is wie ik bén.

‘Dat wonen zit in ons CAW DNA. Daar hadden we al veel ervaring mee, maar tot dan toe waren drugs meestal een uitsluitingscriterium. Ik heb in de Biekorf veel geleerd, maar pas in de 24-uurswerking van het zorghostel zag ik de enorme gevolgen van een zware verslaving op álle levensdomeinen. Voor een kleine groep is de verslaving geen gewoonte, ze is gezakt naar een basisniveau van behoeften en functioneren. Er valt bijna niet tegen te vechten. Zwaar verslaafd én dakloos zijn, zorgt voor groot lijden. Lichamelijk, psychisch, emotioneel, financieel. Het is een kleine wereld, zonder ruimte om andere domeinen van je leven te ontwikkelen. Die groep mensen zit bij ons. Ze hebben heel veel zorg nodig. We hebben heel lang gezocht hoe die gepaste zorg er nu precies uitziet. Vandaag weten we dat wonen en zware verslaving kunnen samen gaan, maar dat het enorme inspanning vraagt van iedereen. Als je hier vijf jaar begeleidt, dan heb je het lang volgehouden, dat zie ik bij mijn team.’

Het bestaansrecht van het zorghostel is er nu. Die strijd is geleverd. Meer nog: ons zorghostel is een paradepaardje!

Phil kijkt terug op een loopbaan gevuld met mooie en moeilijke momenten, het zorghostel blijft haar trots. ‘Het bestaansrecht van het zorghostel is er nu. Die strijd is geleverd. Meer nog: ons zorghostel is een paradepaardje, hier komen schepenen en ministers over de vloer. (Antwerps schepen voor sociale zaken Tom Meeuws toonde ons zorghostel in het verleden al aan Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke en federaal minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke, nvdr).

In maart 2024 gaat Phil op pensioen. ‘Ik wens een zachte en liefdevolle overdracht naar mijn opvolg(st)er. Die krijgt er meteen het tweede zorghostel bij, dat opent in juni 2024. Ik ga het zeker missen, maar ik ga er natuurlijk wel van genieten dat mijn agenda niet meer door anderen zal bepaald worden. Ik ga wat meer tijd doorbrengen bij mijn dementerende moeder. En vrijwilliger zijn in De Roma. Ik vind het spannend, want ik ga weer nieuwe dingen tegenkomen.’

Phil, bedankt voor alles!

Bij CAW dromen we van een samenleving waar kwetsbaarheid een plaats krijgt en elke mens een plek vindt. Maar we doen meer dan dromen! Ontdek hier 10 projecten om samen waar te maken.

Foto: Atilla Erdem