"Ik wilde de deur echt wel open maken."

De zware rugzak

“We gaan aan de slag met een heel divers publiek,” vertelt Anne de Vries van EKWo. “We komen in contact met mensen die ooit iets ingrijpends meemaakten in hun jeugd, mensen die een psychische kwetsbaarheid met zich meedragen en die vaak door een gebeurtenis in een lastige situatie zijn terechtgekomen. We stellen vast dat het veelal gaat om mensen die in het verleden negatieve ervaringen met hulpverlening hebben gehad. Die ervaringen zorgen ervoor dat ze hulp mijden.”

Het project EKWo ambieert om uithuiszetting te voorkomen doormiddel van een duurzame vorm van zorg bij deze mensen te installeren, indien dit nodig blijkt te zijn. Het begrip zorg wordt breed ingevuld, van wekelijks een kopje koffie drinken bij het inloopcentrum tot een doorverwijzing naar de geestelijke gezondheidszorg. Daarnaast wil EKWo hulpverlening toeleiden naar deze zorgschuwe cliënten. Dat is soms een hele uitdaging omdat het geregeld gaat om mensen met complexe problematiek, met soms een onduidelijke hulpvraag die niet passen binnen bestaande intake- en doorverwijsvoorwaarden. En dat zorgt dan weer voor frustraties bij alle betrokken partijen.

Als ik moe ben, dan geef ik het op.

Anne: “Bij EKWo vertrekken we vanuit de wensen en noden die de mensen zelf aangeven, en niet vanuit het probleem waarmee zij bij ons zijn aangemeld. We proberen de mens achter de spreekwoordelijke zware rugzak te zien. Die aanpak werkt. Bij 60% van onze mensen lukt het om zorg te installeren.”

Het verhaal van Wim

Wim, een man uit Hasselt, wordt in 2019 door zijn sociale verhuurder bij EKWo aangemeld. Hij heeft op het moment een bewogen levensloop achter de rug. Hij worstelde met een drugverslaving en liet zich verschillende keren in de psychiatrie opnemen. Hij leed onder een relatiebreuk en het contact met zijn vader liep moeilijk. Wim had een sterk cv en staat verbaal sterk. Het lukte hem meermaals om een boeiende job binnen te halen, maar na verloop van tijd moest hij telkens afhaken omdat de stress hem te veel werd. De wintermaanden blijven voor hem tot op vandaag een lastige periode.

Wim: “Toen Anne bij me aanbelde ging ik het niet goed met me. Ik had het moeilijk om mijn flat ordelijk te houden en voor mezelf te zorgen. Als ik moe ben, dan geef ik het op. Ik weet wel hoe ik een huishouden moet runnen, maar op zulke momenten heb ik niet de puf om er werk van te maken. Anne hield maandenlang vol. Om de zoveel tijd belde ze aan of liet ze een briefje in de brievenbus achter. Ik wilde de deur echt wel open maken. Ik wist dat ik hulp nodig had. Maar het lukte me op sommige dagen niet.”

Outreachend en aanklampend werken

“Ik zet met plezier extra in op projecten die kansen scheppen voor kwetsbare doelgroepen,” zegt Reinout Van der Sijpe van de sociale woonmaatschappij Wonen in Limburg. “In onze woningen hebben we soms te maken met mensen zonder netwerk die zich volledig afzonderen en bij wie we vermoeden dat er een psychische problematiek is. Onze eigen sociale diensten beschikken niet over de ruimte om bewoners met dit profiel intensief te begeleiden. In zulke gevallen verwijzen we nu door naar EKWo. Toen het project nog niet bestond, eindigden zulke situaties soms met een verbreking van de huurovereenkomst. Toen EKWo startte werkten veel hulpverleningsdiensten hoofdzakelijk vraaggestuurd. Cliënten zonder hulpvraag, kregen met andere woorden geen hulp. Of de hulp kwam te laat, als de problemen te groot waren geworden. Als woonmaatschappij willen we te allen koste vermijden dat mensen dakloos worden. Daarom geloven we in de outreachende en aanklampende aanpak van EKWo.”

Als woonmaatschappij willen we te allen koste vermijden dat mensen dakloos worden.

Wim vertelt dat EKWo terug warmte in zijn leven bracht. Dankzij de hulp van Anne leerde hij zichzelf beter kennen. “Zij loste mijn probleem niet op, maar bood me wel een luisterend oor. Zij gaf me raad op een andere manier dan veel andere hulpverleners met wie ik tot dan toe in contact was gekomen. Ze was niet belerend. Ook het feit dat ze naar me toekwam verlaagde voor mij de drempel.”

Tijd

Anne: “We gaan met een open blik en een blanco blad naar de mensen toe. We maken tijd en luisteren vooral eerst. Er is geen oordeel en er moet niets. We koppelen geen voorwaarden aan onze hulpverlening. We bevragen de wensen van cliënten en gaan daarmee aan de slag. Vaak is dat niet het aanpakken van hun psychische problematiek. Die aanpak vraagt tijd, maar de praktijk wijst uit dat we op die manier het vertrouwen krijgen om samen stappen te zetten.”

“Bij zorgwekkende zorgmijders weten we dat oplossingen tijd vragen,” bevestigt ook Reinout. “Een strakke deadline eisen werkt contraproductief. Als sociale woonmaatschappij moeten we bereid zijn om projecten zoals EKWo tijd te geven om aan verandering te werken terwijl we tegelijkertijd trouw blijven aan onze werkingsprincipes.”

Voortzetting van het project

Met Wim gaat het vandaag een stuk beter. Onder andere dankzij de hulp van Anne en psychotherapie werkte hij aan positieve copingmechanismen. “Ik probeer zoveel mogelijk buiten te komen,” vertelt hij. “Ik doe bijvoorbeeld geen boodschappen voor een hele week. Dat dwingt me om meerdere keren per week buiten te komen en me niet te isoleren als het wat moeilijker gaat. Ik pols ook geregeld bij een buurman of hij iets nodig heeft. Dat geeft me een extra reden om de deur uit te gaan. In de ideale wereld kan ik doen wat ik andere mensen ook zie doen. Maar de realiteit is ander. Daar heb ik het soms moeilijk mee, maar met het ouder worden heb ik dat meer leren aanvaarden.”

Voor iedereen, maar zeker voor mensen met een psychische kwetsbaarheid is een eigen woning een elementaire basisvoorwaarde om het leven bij de hoorns te kunnen vatten.

Anne: “Wat mij betreft gaat EKWo nog héél lang door. We zouden in de toekomst de afbakening van de groep sociale huurders willen opheffen zodat we alle zorgmijdende personen kunnen benaderen die hun woning dreigen te verliezen. Voor iedereen, maar zeker voor mensen met een psychische kwetsbaarheid is een eigen woning een elementaire basisvoorwaarde om het leven bij de hoorns te kunnen vatten. Tevens hopen we op meer duidelijkheid rond de voorzetting van de projectmiddelen en eventuele intensere samenwerking met bestaande organisaties en teams in het netwerk’’.

Ook Reinout drukt de hoop uit dat EKWo blijft bestaan. “We zijn erbij gebaat om als sociale woonmaatschappij connectie met welzijn te zoeken en te bestendigen. Daarom doe ik een blijvende oproep om dit soort projecten op te zetten en om de connectie binnen bestaande en nieuwe netwerken te versterken.”

EKWo is een intersectoraal samenwerkingverband actief in het werkingsgebied van de Limburgse zorgregio van het GGZ netwerk RELING. Meer weten? Ga naar de pagina van EKWo.