#CAVAsa

Kanaries in de koolmijn

Lokale huisapothekers zijn één van de meest laagdrempelige zorgverleners op de eerste lijn. Ze zijn snel toegankelijk en kunnen patiënten toeleiden naar professionele hulp. Je kunt apothekers beschouwen als kanaries in de koolmijn. Tijdens de pandemie bleek nog maar eens dat ze een belangrijke schakel zijn in de algemene preventie en het voorkomen van grotere problemen door professionele hulp snel beschikbaar te maken. Vanuit dit principe ontstond #CAVAsa.

Masker 19

#CAVAsa is een vervolg op Masker 19, een initiatief dat VAN en CAW namen tijdens de eerste lockdown als reactie op de toename van huiselijk geweld. Een slachtoffer kon voortaan bij de apotheek vragen naar een Masker 19. De apotheker antwoordde dat dit type masker besteld moet worden en vroeg het slachtoffer om contactgegevens achter te laten. De apotheker kon hiermee een CAW-hulpverlener contacteren op het gratis nummer 1712.

Masker 19 werd het startschot van een samenwerking tussen VAN en CAW, twee partners uit de eerste lijn actief op het vlak van respectievelijk gezondheidszorg en welzijn. Dankzij Vlaamse projectmiddelen in het kader van het relanceplan kreeg de samenwerking verder vorm.

Aline Ghijselings, projectcoördinator van #CAVAsa, zegt: ‘Het verwondert me elke dag opnieuw om vast te stellen wat de CAW’s allemaal doen en hoe zij mensen helpen en ondersteunen. We stellen vast dat apothekers dat niet altijd weten of het CAW gewoonweg niet kennen. Het is de bedoeling om met project #CAVAsa daar verandering in te brengen.’

Verbreding doelgroep

Masker 19 was een mooi idee in theorie, maar botste in de praktijk op grote uitdagingen. Het initiatief bereikte een specifieke doelgroep, nl. slachtoffers van huiselijk geweld. Beide partners wilden de toeleiding naar hulpverlening verbreden naar alle problemen die een niet-pluisgevoel geven en alle psychosociale problematieken waar de CAW’s dagelijks hulp bieden om mensen sterker te maken. Die intentie vormt de kern van #CAVAsa.

Door de doelgroep te verbreden zetten VAN en CAW meer en beter in op vroeginterventie en preventie van mentale kwetsbaarheden. Op die manier bouwt #CAVAsa mee aan een netwerk van zorg- en welzijnsactoren in de eerstelijnszones dat personen met een zorg- en ondersteuningsnood detecteert, ook als het om moeilijk bereikbare doelgroepen zoals zorgmijders gaat.

‘Het blijft belangrijk te beseffen dat elke gecapteerde hulpvraag de moeite waard is,’ zegt Hilde Deneyer, directeur van VAN. ‘Elke kwetsbare persoon die voorheen de weg niet vond tot hulpverlening en in de toekomst via de apotheek een hulpvraag kenbaar kan maken, blijft een positieve zaak. Daar moeten we verder op inzetten, iedere dag opnieuw.’

Pilootprojectfase

Met de Vlaamse projectsubsidies gaat het CAW apothekers ondersteunen in hun rol om kwetsbare mensen toe te leiden naar gepaste hulp. #CAVAsa startte op 1 maart 2021 en bracht in eerste instantie alle bestaande initiatieven, ervaringen en best practices in kaart.

Op 7 september startte de pilootprojectfase. Deze fase duurt drie maanden en vindt plaats in 9 eerstelijnszones, nl. ZO Limburg, Waasland NO, Waasland ZW, Westhoek, Westkust&Polder, Klein-Brabant Vaartland, ZOHageland en Leuven Noord. Meer dan 80 apothekers engageerden zich om deel te nemen. Zij krijgen binnenkort een opleiding via het Instituut voor Permanente Studie voor Apothekers (IPSA) bestaande uit een theoretisch en praktisch luik, tools, handvaten en concrete afspraken over doorverwijzing naar het CAW. In een latere fase volgen casusbesprekingen, intervisies en het verder scherpstellen van ieders rol in de realisatie van een zorgzame buurt.

Toeleiders op de eerste lijn

‘Dankzij deze opleiding kunnen apothekers de rol van kanaries in de koolmijn opnemen en voor mensen een betekenisvolle ondersteuning bieden,’ zegt Anita Cautaers, directeur van de CAW Groep. ‘Niet alleen in hun zoektocht naar hulp, maar ook in het stimuleren en normaliseren om hulp te zoeken. In onze samenleving is hulp vragen bij mentale en psychosociale problemen nog altijd geen evidentie. Daarnaast hopen we dat #CAVAsa inspirerend is voor andere actoren op de eerste lijn die als kanarie ook toeleider voor welzijnsvragen kunnen zijn.’