De moeizame weg naar een gezinshereniging

Jozef: ‘25 jaar geleden ben ik begonnen. Toen was punt één: helpen bij materiële noden. Nu zijn er andere mensen die kunnen helpen op het vlak van gezondheid, financies of wonen, onder andere bij het CAW.’

Sofie: ‘Ik werk bij het onthaal van CAW Oost-Vlaanderen in Sint-Niklaas. Wij krijgen daar allerlei vragen: over iets materieel, iets financieel maar ook over gezinshereniging of opvoeding en relaties. Dan kijken wij welk aanbod wij binnen CAW hebben. Bij VLOS komen mensen zonder wettig verblijf. Als CAW kunnen wij wel mee nadenken maar een aantal dingen kunnen wij niet aanbieden. Dan ben ik blij dat wij kunnen terugvallen op een partner zoals VLOS. Die gaat daarin verder. Zo heeft Jozef een heel groot netwerk van geëngageerde mensen die mensen in nood in huis nemen.’

Jozef: ‘We werken ook goed samen met het OCMW, maar die hebben hun eigen regels. “Kunnen wij dat doen, ja of nee? Hebben ze er wel recht op?” Bij het CAW is het al anders, zij vertrekken vanuit de menselijke hoek.’

Sofie: ‘Iedere hulpverlener tracht om het beste te doen, maar soms loop je vast. Dat is vooral zo voor mensen zonder wettig verblijf. Wij hebben heel veel mooie verhalen van mensen die erkend worden en gezinnen die na een heel lange tijd herenigd werden. Maar de weg daarheen is soms moeilijk en heel hobbelig.’

Jozef: ‘Een groot probleem bij gezinshereniging is dat vluchtelingen na hun erkenning maar één jaar soepelere voorwaarden hebben. Ze moeten dan niet aantonen dat ze voldoende huisvesting of inkomen hebben.
Huisvesting is bijna altijd een probleem. Als je alleen bent, dan is een studio of een appartement met één slaapkamer genoeg. Maar als jij je gezin met kinderen naar hier wilt brengen, heb je een appartement of huis met voldoende slaapkamers nodig. Daar loop je op vast: alle nieuwbouwhuizen hebben onvoldoende slaapkamers, huizen die wel voldoende groot zijn, zijn dikwijls in zeer slechte staat. Bovendien zijn er voor één huis of appartement dertig kandidaten.’

Sofie: ‘Nog een heikel element is het financiële. Bij een procedure om jouw gezin naar hier te brengen, zitten de grootste kosten in het buitenland voor bijvoorbeeld een geboorteakte of een medisch attest. Om afstamming te bewijzen heb je een DNA-test nodig: dat is enorm duur. Dat leidt soms tot heel pijnlijke situaties. Ik heb het meegemaakt dat er een kind “uitvalt”. Want wat gebeurt er allemaal als die man acht jaar weg is? En die vrouw zit daar?
Daarnaast is er de kost van de verplaatsing. Neem nu Afghanistan: voor die papieren moet je naar de ambassade, maar die zit wel in Islamabad in Pakistan. Dan zit je met problemen aan de grens. De Taliban levert geen paspoorten meer af. Eigenlijk moet je een visum voor Pakistan hebben, maar zonder paspoort geen visum. Dus: ‘s nachts over de grens of iemand omkopen om over de grens te geraken. Je geraakt er soms wel, maar je mag niet meer terug. ’

Jozef: ‘De stress waarmee die mannen, vrouwen en kinderen te maken krijgen… “Waarom mogen wij niet naar papa komen, waarom duurt dat zo lang?” Of mama’s die de stap hebben gezet en hun kinderen missen. Of kinderen die ondertussen door de grootouders opgevoed worden: die willen meekomen maar dan gaat dat niet.’

Sofie: ‘En als je achttien jaar wordt, ben je geen kind meer en kan je niet zomaar meer meekomen.’

Jozef: ‘Dan moeten ze daar overleven. Bovendien werken de ambassades met een soort van bemiddelaar, die ze ook moeten betalen. Vaak is dat een sjoemelaar die ook nog eens duizenden euro’s vraagt.’

Sofie: ‘Vroeger kon je jouw aanvraag rechtstreeks gaan indienen in de Belgische ambassade. Dat is veranderd. De ambassades zijn gaan samenwerken met kantoren die als een soort van brievenbus werken. Daar zit dan iemand die het dossier aanneemt. Die doet vaak al uitspraken over het dossier, terwijl ze eigenlijk met de ogen toe het dossier moeten aannemen en aan de Belgische ambassade bezorgen.’

Jozef: ‘Het is een jungle. De lat wordt alsmaar hoger gelegd. Maar gezinshereniging is een mensenrecht, en dat wordt niet meer gerespecteerd.’

Dit artikel verscheen in Magis

Dit artikel verscheen ook in Magis, het magazine van CAW Oost-Vlaanderen (jaargang 10, nr. 2, apr-mei-jun). Blijf op de hoogte: schrijf je in en ontvang Magis in je brievenbus of digitaal.