Je kan veel mensen om je heen hebben, maar toch verbondenheid missen.

“Veel mensen die kampen met problemen, hebben geen netwerk. Eenzaamheid heeft vaak te maken met het ontbreken van dat netwerk, zo mis je verbinding met anderen. Dat gemis aan sociale relaties heeft een effect op je mentale gezondheid en maakt je onwel. Het brengt een heleboel negatieve gevoelens met zich mee zoals angst, verdriet, leegte en zinloosheid.”

Hoe uit zich dat in de werking van CAW?

“Mensen met een verhoogde kwetsbaarheid, hebben een verhoogde kans op eenzaamheid en dus zien we eenzaamheid binnen verschillende domeinen. Heel recent denk ik dan aan de oorlog in Oekraïne. Je land, familie, je omgeving moeten achterlaten en terechtkomen in een land waarvan je de taal en gewoonten niet kent, je gevoelens van angst en onzekerheid… het zijn factoren die eenzaamheid verhogen. Daarom zet CAW extra in om vluchtelingen en gastgezinnen te ondersteunen.”

Zie je dat ook binnen andere welzijnsthema’s?

“Ja, er zijn dagelijks voorbeelden binnen onze hulpverlening. Eenzaamheid en vereenzaming laten zich extra voelen als de relatie met de mensen die het dichtst bij je staan verbroken of moeilijk is, bijvoorbeeld bij een scheiding of overlijden. Ook binnen Slachtofferhulp zien we dat slachtoffers zich vaak losgerukt voelen uit de realiteit en het gevoel hebben dat ze er alleen voorstaan. Ze hebben tegenstrijdige gevoelens: schaamte, spijt, boosheid, verdriet… Vaak weten ze met hun verhaal geen blijf en durven ze geen hulp te zoeken. Maar we zien eenzaamheid ook binnen de crisishulp, de opvang en begeleiding van dak- en thuislozen, de jongerenhulpverlening, in daderbegeleiding of begeleiding intrafamiliaal geweld.”

“Als je weinig sociale contacten hebt, is het niet makkelijk om te werken aan wie je bent of een invulling te geven aan wie je wil zijn.”

Wat is eenzaamheid dan precies?

“Eenzaamheid betekent dat je verbinding met anderen mist. Sociale contacten zijn zeer belangrijk. Mensen zien zichzelf door de ogen van een ander. Door een gesprek aan te gaan met iemand doe je eigenlijk aan je eigen identiteitsvorming. Als je weinig sociale contacten hebt, is het dus niet makkelijk om te werken aan wie je bent of een invulling te geven aan wie je wil zijn. Je hebt die sociale contacten nodig om je mens te voelen.”

Wie zijn de mensen die eenzaam zijn?

“Eenzaamheid is een subjectief begrip en we linken het vaak voornamelijk aan ouderen. Het komt echter voor in alle leeftijdscategorieën, in alle lagen en hoeken van de samenleving, en het uit zich als een gevoel dat mensen op heel verschillende manieren ervaren. Een rode draad is het belang van waardevolle relaties met andere mensen, als beschermende factor tegen eenzaamheid. Die relaties zorgen voor verbinding met anderen, wat op zich dan weer mee zorgt voor verbinding met de samenleving. Daarom zoeken we in bijna al onze begeleidingen samen met de persoon in kwestie hoe we hun sociaal netwerk kunnen versterken.”

Hoe komt het dat eenzaamheid een taboe is?

“Ten eerste wordt er niet veel over gepraat. Wie hiermee worstelt heeft vaak geen groot of goed sociaal netwerk en kan er dus niet over praten. Ten tweede leven we in een maatschappij waar fomo en yolo centraal staan, dus we willen niet toegeven dat we alleen thuis op de bank zitten. Het is niet evident om je eigen kwetsbaarheden op tafel te leggen. Ten derde is onze maatschappij steeds individueler en eenzaamheid is daar een symptoom van. En tot slot ervaren we sociale contacten als iets vanzelfsprekend. Maar door de pandemie beseffen we dat ze toch betekenisvoller zijn net omdat we het zo misten.”

“We leven in een maatschappij waar fomo en yolo centraal staan, dus willen we niet toegeven dat we alleen thuis op de bank zitten.”

De campagne roept op om in gesprek te gaan. Maar hoe doe je dat?

“Luister oprecht. Neem je tijd en ruimte om het gesprek aan te gaan. Stop niet na het oppervlakkige ‘Hoe gaat het met je?’ en het antwoord ‘Alles goed’ of ‘Ça va’, maar stel twee of drie andere vragen die ingaan op het antwoord van je gesprekspartner. Een tweede tip is erkenning geven. Wees geïnteresseerd in en begripvol voor wat iemand je vertelt. En geef het gevoel dat iemand gehoord is, dat je écht en oprecht luistert. Ook onze hulpverleners luisteren niet alleen tijdens gesprekken, maar trachten vooral die diepere vragen aan te boren. Wij zijn betrokken bij deze campagne omdat wij ijveren voor dat oprecht luisteren en om meer verbinding tussen mensen. Meer tijd nemen om te luisteren naar elkaar zouden we moeten integreren in al onze relaties. En tegen mensen die zich eenzaam voelen, zou ik willen zeggen: Durf zelf uit te reiken, zet die eerste stap. Als dat niet kan in je eigen omgeving, bel ons, chat met ons, stuur een mail of kom langs. Er is altijd een CAW in je buurt. En voor jongeren, is er altijd een JAC dat samen met jou op zoek gaat naar een oplossing voor je vragen en problemen.”

Je bent sinds 1 april algemeen directeur van de CAW Groep, hoe bevalt het je?

“Ik kom terecht in een schitterend team dat samen met de 11 CAW ’s in Vlaanderen de schouders zet onder een aantal maatschappelijke uitdagingen. CAW ’s bieden jaarlijks aan meer dan 100.000 mensen ondersteuning en hulp. En dat met enthousiaste en geëngageerde hulpverleners die elke dag opnieuw voor deze mensen het verschil maken. Trots dat ik van dit CAW-team deel mag uitmaken.”