Indien de groep vrijwillig werd verdergezet, zou ik zeker deelnemen.

Dag Joke, laten we beginnen bij het begin: kun je iets meer uitleg geven over wat gedragstraining precies is?

‘Zeker! Een gedragstraining is een vorming in groep voor mensen die strafbare feiten pleegden en een alternatieve straf hebben gekregen, ook wel de niet-gedetineerde justitiabelen genoemd. Zij worden door hun justitie-assistent naar ons doorverwezen. Er bestaan zes soorten training, telkens rond een specifieke module of thema: agressie, intra-familiaal geweld, drugs, alcohol, vaardigheden en verkeer. Bij elke training zijn de inhoud en het aantal te volgen uren op voorhand vastgelegd. De focus ligt op de verandering van rigide denkpatronen, de ombuiging van destructief gedrag en het aanleren van sociale en probleemoplossende vaardigheden. Op die manier willen we voorkomen dat deelnemers hervallen.’

Waarom werd de switch van leermaatregelen naar gedragstraining gemaakt?

‘Vanuit de overheid kwam de vraag om een complementair en minder versnipperd aanbod uit te werken dat beter aansloot bij de noden van de justitiehuizen voor de re-integratie van de niet-gedetineerde justitiabelen. Justitie tekende de krijtlijnen uit om de stap van de bestaande leermaatregelen naar de vernieuwde aanpak via gedragstraining te maken. Die krijtlijnen hebben ertoe geleid dat overal in Vlaanderen dezelfde modules worden aangeboden en dat de samenwerking tussen diensten en justitiehuizen op dezelfde manier gebeurt.’

Een gedragstraining is een vorming in groep voor mensen die strafbare feiten pleegden en een alternatieve straf hebben gekregen.

Een nieuw aanbod uitwerken lijkt me een stevige uitdaging. Hoe kreeg dit concreet vorm op de werkvloer?

‘Gedurende anderhalf jaar gingen we met de input uit het werkveld aan de slag om de nieuwe inhoud uit te werken van de modules. In 2021 kreeg het nieuw samengestelde team vorm. Aangezien het om een team met medewerkers uit verschillende organisaties gaat, was het belangrijk om kennis te maken met elkaars werking, expertise te delen en op elkaar afgestemd te raken en blijven. Dat laatste doen we onder andere door op regelmatige basis te overleggen samen met de netwerkbeheerder van Justitie. Vanuit mijn rol als teambegeleider neem ik ook deel aan overleg met de verantwoordelijken uit de andere provincies. Ook daar zoek ik afstemming en proberen we elkaar te inspireren.’

Welke partners zetten hun schouders onder dit vernieuwd aanbod in Limburg?

‘In onze provincie is de gedragstraining een samenwerking tussen Stad Genk, Gemeente Maasmechelen, Groep Intro, VIAS en het CAW. Met medewerkers uit deze verschillende organisaties vormen we een nieuw samengesteld team dat zich engageert voor de organisatie en het uitrollen van het aanbod van de gedragstraining in Limburg.’

Mensen ervaren ook een grote meerwaarde in het volgen van een module in groep. Dat groepsgevoel gaan ze missen na de laatste bijeenkomst.

Je vertelde dat de gedragstrainingen doorgaan in groep. Wat moet ik me bij zo’n groepssessie voorstellen?

‘Medewerkers uit de verschillende partnerorganisaties organiseren en geven de trainingen aan groepen op diverse locaties in de provincie. Elke training bestaat, afhankelijk van de module, uit 18 à 20 uren vorming waarin we zowel cognitief als ervaringsgericht met de deelnemers aan de slag gaan. Denk daarbij aan psycho-educatie over spanningsopbouw, ademhalingsoefeningen en rollenspelen. Naast de groepsmomenten zijn er ook een aantal individuele contacten met de deelnemers, meer bepaald vóór de start, halfweg en na de afronding van de gedragstraining. Voor de module intra-familiaal geweld zijn er twee extra individuele contacten met de context van de deelnemer. De context kan bestaan uit steunfiguren, de partner of een betrokkene in de feiten. Voor een goed verloop van de trainingen en de individuele contacten is afstemming in het team een must. We komen maandelijks samen om zowel praktische als inhoudelijke zaken op elkaar af te stemmen. We staan aan het begin van deze nieuwe manier van werken. Dat betekent ook dat we voortdurend moeten evalueren en bijsturen.’

Welke reactie ontvang je van deelnemers aan de gedragstraining?

‘De reacties zijn erg uiteenlopend. Sommige deelnemers vertellen dat ze iets hebben gehad aan een concrete inhoud die we tijdens de training hebben aangereikt. Vaak leidt dat tot een bepaald inzicht dat hen op lastige momenten helpt om de situatie niet te laten escaleren. Mensen ervaren ook een grote meerwaarde in het volgen van een module in groep. In het begin nemen ze vaak een afwachtende houding aan. Dat is op zich niet vreemd. Er komen moeilijke thema’s aan bod en bij de start kennen de deelnemers elkaar niet. Het is voor hen vaak een sprong in het onbekende. Maar de meeste mensen zijn bereid die duik te nemen. Na enkele trainingen zien we dat er een echt groepsgevoel ontstaat. Dat gevoel gaan mensen missen na afloop van de laatste bijeenkomst. Iemand schreef op de eindevaluatie: “Indien de groep vrijwillig werd verdergezet, zou ik zeker deelnemen.” Het doet ons ontzettend veel plezier om zoiets te lezen.’

Ze zijn met meer dan je denkt, de mensen die het moeilijk hebben. In 2021 ging CAW Limburg aan de slag met 3 158 vragen over dader- en slachtofferschap. Zin in meer verhalen en cijfers? Lees ons jaarverslag van 2021.