Onze begeleiding is zo kort mogelijk, maar zolang als het nodig is
De diensten Slachtofferhulp van de CAW’s nemen zelf het initiatief tot contact. Ze benaderen slachtoffers, na(ast)bestaanden en getuigen zo snel mogelijk na de feiten. Hun aanpak is proactief, outreachend en aanklampend en biedt ondersteuning op zowel emotioneel en psychosociaal vlak, als juridische informatieverstrekking en praktische hulp. In de onthaalfase is een goede vraagverheldering belangrijk. Tijdens de begeleiding monitoren we een aantal parameters, zoals het risico op een posttraumatische stress stoornis (PTSS).
Deze manier van werken kan vaak meer ingrijpende hulpverlening op lange termijn voorkomen. Eén van de krachten achter Slachtofferhulp is Ines. Ze werkt sinds 2013 als hulpverlener en vrijwilligerscoach binnen Onthaal en Slachtofferhulp in CAW Noord-West-Vlaanderen.
Slachtofferhulp bij het CAW, wat betekent dat precies?
“Slachtofferhulp biedt een integrale begeleiding en emotionele ondersteuning bij het verwerkingsproces van een misdrijf of een traumatische gebeurtenis. Bij slachtofferhulp krijgen de mensen de ruimte om te praten over wat hen overkomen is. Zij krijgen uitleg over mogelijke reacties op het trauma en hoe een verwerkingsproces verloopt. Slachtofferhulp is er zowel voor kinderen als voor volwassenen en is steeds gratis. We bieden gesprekken bij de mensen thuis, op de dienst Slachtofferhulp of op een plaats in de buurt.”
Wat is het verschil met slachtofferbejegening, slachtofferzorg, slachtofferonthaal?
“In de volksmond en in de pers worden deze termen vaak verkeerd gebruikt. Slachtofferzorg is een overkoepelende term van zorg aan slachtoffers. Slachtofferbejegening zijn slachtofferbejegenaars van de politie die instaan voor de eerste opvang na een gebeurtenis of ongeval, bijstand waardig afscheid, verwijzing naar hulp enzovoorts.
De dienst Slachtofferonthaal van het justitiehuis bestaat uit justitieassistenten die ondersteuning bieden aan slachtoffers bij alles wat met de gerechtelijke procedure te maken heeft. Zij bieden bijstand bij de zitting, informeren over juridische procedures, dossierinzage … Slachtofferhulp is een dienst van het CAW. Vanuit Slachtofferhulp proberen we met de verschillende diensten nauw samen te werken om de slachtoffers te ondersteunen.”
Door sociale media ontstaan ook nieuwe soorten slachtoffers
Zie je een evolutie in het soort vragen?
“De aanmeldingen zijn zeker niet gedaald. We zetten als organisatie heel sterk in op sensibilisering en dit werpt zijn vruchten af. Meer mensen vinden de weg naar Slachtofferhulp. Door het toenemende gebruik van sociale media en internet merken we wel een ander soort misdrijven zoals sexting, grooming en internetfraude. Corona zorgde voor meer relatieproblemen en gezinnen in moeilijkheden en dat was zeker ook voelbaar binnen de dienst Slachtofferhulp.”
Op welke manier tracht jij slachtoffers te ondersteunen?
“Belangrijk binnen de begeleiding van slachtoffers is in de eerste plaats psycho- educatie en stabilisering. We leggen uit aan de slachtoffers hoe onze hersenen werken, bieden informatie over het verloop van een trauma en we zetten in op stressreductie en ademhalingsoefeningen. We hanteren het principe om de begeleiding zo kort mogelijk te houden, maar zo lang als nodig is. Onze medewerkers maken tijdens een begeleiding vaak gebruik van de tools ‘Dagelijks leven test’ en ‘de ladekast’.
De eerste bestaat uit een lijst met woorden (medicatie, slaap, gezin, werk, hobby’s …) en wordt gebruikt om de situatie van het slachtoffer te verkennen. Zo voorkomen we dat we vastpinnen op één aspect waar de persoon problemen mee ervaart. Met ‘de ladekast’ trachten we weer te geven dat er veel tegelijk gebeurt. De lades staan allemaal open, we worden overspoeld en kunnen niet meer doseren. Samen met het slachtoffer beslissen we dan welk schuifje we sluiten en hij/zij beslist zelf wanneer het schuifje weer opengaat.
Vrijwilligers helpen slachtoffers om weer vertrouwen te krijgen in de maatschappij
Binnen Slachtofferhulp werven we ook vrijwilligers aan om aangemelde slachtoffers te begeleiden. Dit komt vanuit het idee ‘burgers voor burgers’; mensen die elkaar helpen en dat zorgt ervoor dat sommige slachtoffers weer vertrouwen krijgen in de maatschappij, wat zeker een meerwaarde betekent! De vrijwilligers krijgen een opleiding en om de zes weken komen wij samen voor een intervisie. Daar bespreken we de casussen en komt steeds een ander thema aan bod.”
Welke eigenschappen heb je als hulpverlener bij Slachtofferhulp nodig?
“Los van wat je in de vacatures voor hulpverlener binnen Slachtofferhulp kan terugvinden, lijkt het mij heel belangrijk om een empathische houding te hebben. Je moet aanklampend kunnen werken en over een gezonde dosis zwarte humor beschikken om met de inhoud van het werk om te kunnen gaan.”
Hoe ga je om met zware dossiers, neem je ze mee naar huis?
“Nooit iets mee naar huis nemen, lukt niet. Als je zelf kleine kinderen hebt en er komt een zedendossier binnen met slachtoffers van dezelfde leeftijd dan ga je je kinderen eens extra knuffelen die avond.
Het is voor mij van levensbelang om een sterk team te hebben, met teamgenoten die aanvoelen wanneer een dossier zwaar doorweegt. Door te ventileren tegen een collega kan je al het grootste deel van de emotionele ballast achterlaten. Collega’s en teamverantwoordelijken kunnen ook mee helpen bewaken dat je niet te veel dossiers hebt over een gelijkaardig thema. Afwisseling in thematieken is een vorm van zelfzorg, het voorkomt secundaire traumatisering op persoonlijk niveau.” (waarbij de hulpverlener zodanig dicht bij het trauma van het slachtoffer staat dat die er zelf traumasymptomen door vertoont, n.v.d.r.)
Interview: Shauni Pattyn
