Een blik achter de schermen bij het Crisisteam

Naar aanleiding van de campagneweek tegen partnergeweld gingen we op bezoek bij het Crisisteam van CAW Boom Mechelen Lier. In 2020 voorzagen zij al 90 maal crisishulp, waarbij de partnerrelatie voorop stond. In 75% van die gevallen was er ook sprake van partnergeweld. “En dat is waarschijnlijk nog maar het topje van de ijsberg”, vertelt teamverantwoordelijke Ronny. “Het CAW biedt daarom niet alleen hulp en begeleiding bij partnergeweld, maar wil mensen ook sensibiliseren en informeren om te voorkomen dat het geweld verborgen blijft achter gesloten deuren.”

Goedemiddag samen. Wat moeten mensen zich voorstellen bij een crisisteam?

Mensen die een psychosociale crisis doormaken in hun leven, om welke reden dan ook, kunnen bij ons terecht. De cliënt kan zichzelf aanmelden, maar ook diens omgeving of een betrokken verwijzer kan een aanmelding doen.

Hoe gaan jullie te werk wanneer iemand zich aanmeldt?

In eerste instantie beluisteren we de vraag van de cliënt en bekijken we of wij de gepaste hulp kunnen bieden. Zo niet, dan verwijzen we door naar een meer geschikte partner. Indien dit wel het geval is, starten we de hulpverlening zo snel mogelijk op. Deze is kortdurend en specifiek gericht op de crisis.

“Dit maakt dat het hulpverleningstraject erg intensief is”, legt Sofie uit. “Er kunnen meerdere gesprekken per week plaatsvinden. Bij voorkeur spreken we af bij de cliënt thuis of samen met een verwijzer bij een betrokken dienst. Hierdoor kan de hele omgeving van de cliënt, zoals gezinsleden, familie of andere hulpverleners, sneller betrokken worden. Snelheid, intensiteit en mobiliteit zijn de grootste troeven van ons team!” .

Tijdens dit traject zoeken we met de cliënt naar manieren om te leren omgaan met de crisis. We trachten onder meer het netwerk te betrekken, doelstellingen op korte termijn te formuleren, structuur te bieden en vervolghulp te installeren.

Worden jullie in jullie werking vaak geconfronteerd met partnergeweld?

Cliënten die betrokken zijn bij familiaal geweld vormen een belangrijke doelgroep van ons crisisteam. In de meeste gevallen gaat het over geweld tussen partners. Uiteraard gaat het om zeer uiteenlopende vormen en gradaties van partnergeweld.

Welke stappen zetten jullie wanneer er sprake is van een situatie van partnergeweld?

Wanneer we een begeleiding rond partnergeweld opstarten is het belangrijk om de situatie goed in kaart te brengen. Hierbij zijn onder andere volgende factoren van belang: aard en ernst van het geweld, frequentie van het geweld, betrokkenheid van kinderen, vaststellingen van verwondingen, reeds politie betrokken in het verleden (bijvoorbeeld klachten), voorafgaande hulpverlening enzovoort. We maken hiervoor gebruik van de screening veiligheid, een instrument dat we hanteren om de risico’s, aard en de ernst van het geweld in te schatten zodat we de juiste hulp kunnen bieden of inschakelen.

“Vanaf de start van de begeleiding gaan we het gesprek aan met onze cliënt”, vertelt Evy. “Veiligheid is hierbij een belangrijk thema en we stellen onszelf de vraag wat er nodig is om deze veiligheid te kunnen garanderen. Is er nood aan een geheim adres? Voorzien we een opvang of een time-out binnen de crisisopvang of in een vluchthuis? Moet er een regeling komen rond de opvang van de kinderen? Hiervoor zullen we de nodige stappen zetten samen met de cliënt.”

“Tijdens dit traject is de vrije keuze van de cliënt van groot belang,” vult Ellen aan. “Zo kan de persoon bijvoorbeeld zelf aangeven wat hij wel of niet als mogelijkheden ziet. Sommigen willen eerst tot rust komen om hun gedachten te ordenen, anderen willen dan weer graag een gesprek met de partner om te bekijken hoe ze hier als koppel uit kunnen komen. We proberen de hulpverlening zo goed mogelijk af te stemmen op de specifieke vraag, zonder hierbij de relevante betrokkenen uit het oog te verliezen.”

Welke uitgangspunt(en) hanteren jullie bij de begeleiding van partnergeweld?

Partnergeweld komt voor in veel verschillende vormen, waarbij het steeds belangrijk is om rekening te houden met de beleving van diegene die zich op dat moment als slachtoffer aanmeldt. Tegelijkertijd dienen we van bij het begin oog te hebben voor de “dader”.  We doen dit vanuit een overkoepelende visie. We zien dat geweld, in de meeste gevallen, het resultaat is van een escalerend patroon tussen de partners. Beide partners zijn op een verkrampte en dus inadequate wijze op zoek zijn naar de liefde van de ander.  Het benoemen van dit zoeken, van de aanwezige liefde achter het geweld en het respecteren van de vrije keuze van de betrokkenen is van groot belang om veiligheid te kunnen installeren.

“Last but not least is het belangrijk om ook andere diensten, waaronder ook justitiële partners, te betrekken en met hen samen te werken”, zegt Birgit. “Zeker als het gaat om ernstig en/of steeds terugkerend geweld dient er meer dan ooit samengewerkt te worden met andere partners. Hier kan het Family Justice Center [FJC] als netwerkorganisatie een zeer belangrijke rol spelen. Temeer omdat zij een wettelijk kader hebben waarin informatie kan gedeeld worden met justitiële partners.

We associëren partnergeweld meestal met vrouwen die mishandeld worden door een man. Hoe kijken jullie hiernaar?

Dit patroon komt nog steeds het meeste voor, maar we zien zeker ook situaties waarbij een man zich aanmeldt als slachtoffer, zij het in mindere mate. Zoals we reeds aanhaalden, kijken we naar dit geweld als een dynamiek tussen partners, waarbij er sprake is van een escalerend patroon met wederzijdse invloeden. Dit betekent uiteraard niet dat we het geweld niet afkeuren.

Met welke moeilijkheden worden jullie geconfronteerd bij de begeleiding van partnergeweld?

We merken dat het niet altijd makkelijk is om het gesprek aan te gaan omwille van praktische moeilijkheden, zoals bijvoorbeeld een taalbarrière, waarbij we ons zo goed mogelijk proberen te behelpen door een tolk in te schakelen. Ook financiële (bijvoorbeeld de aanvraag van een leefloon) of administratieve moeilijkheden (bijvoorbeeld verblijfsdocumenten) interfereren vaak met de beslissing van cliënten rond hun situatie. Bovendien is het niet altijd evident om de “dader” (partner) te betrekken in de begeleiding. Mogelijk speelt hierbij het gevoel van opsplitsing tussen dader en slachtoffer, waardoor er van bij het begin een gevoel kan zijn bij de “dader” en/of het “slachtoffer” dat hun kijk, hun gevoel, hun pijn minder belangrijk is dan die van de ander. Ook hier proberen we in onze aanpak sterk op in te zetten, onder andere door het verbindende te benoemen.

Wat met mensen die rechtstreeks of onrechtstreeks in aanraking komen met partnergeweld? Kunnen zij ook bij jullie terecht?

Iedereen die op één of andere manier met partnergeweld in aanraking komt kan bij ons terecht. Indien het andere hulpverleners betreft kunnen we ook een consultfunctie hebben, waarbij we samen kunnen nadenken over wat er nodig is in die specifieke situatie en wie welke rol kan opnemen.

Ben jij slachtoffer of getuige van geweld? Praat erover, want je staat er niet alleen voor! Je kan steeds terecht bij een CAW in je buurt (0800 13 500) of neem contact op met 1712.

.