Wim Van de Voorde over het belang van 1712
Het aantal oproepen aan 1712 zit in stijgende lijn, en het thema geweld komt steeds meer op de agenda. Wim Van de Voorde, Vlaams coördinator 1712, vertelt over het belang van de hulplijn 1712.
Hoe 1712 tot stand kwam
“Hulplijn 1712 is opgericht onder impuls van toenmalig minister van Welzijn Jo Vandeurzen. Hij wilde de complementaire expertise, aanbod, krachten en middelen van de CAW’s en de Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK’s) bundelen in een toegankelijk en laagdrempelige hulplijn in Vlaanderen. Dit leidde tot de oprichting van 1712, een professionele hulplijn waar burgers met al hun vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling gratis en anoniem terecht kunnen.”
Een goed partnerschap
“De VK’s en CAW’s hebben heel wat zaken gemeenschappelijk. Ze verdedigen het belang van een brede benadering van het thema geweld. Dit komt er onder andere op neer dat je als hulpverlener kijkt naar de brede context en het systeem waarin het geweld plaatsvindt en oog hebt voor het formele en informele netwerk van de betrokkenen bij geweld.
“De VK’s en CAW’s hebben heel wat zaken gemeenschappelijk.”
Beide partners zijn ook overtuigd van de ‘netwerkgedachte’ en het subsidiariteitsbeginsel bij bepaalde dossiers. Dat houdt in dat je voorrang geeft aan de minst ingrijpende oplossing met een maximale inschakeling van de eigen capaciteiten van de cliënt. In sommige gezinnen en bij sommige koppels kan het contraproductief zijn om direct politie of justitie in te schakelen. De netwerkgedachte verwijst ook naar het inschakelen van aanwezige hulpverlening rond het koppel of het gezin om het geweld te stoppen. Verschillende professionals zoals huisartsen, thuisverpleegkundigen, CLB-medewerkers hebben een bepalende rol bij de aanpak van geweld, misbruik en kindermishandeling.”
Tien kaarsjes
“In maart viert 1712 zijn tiende verjaardag. We hebben de afgelopen tien jaar een hele weg afgelegd. Tien jaar geleden startten we met een tweetal telefoonlijnen. Terwijl er vandaag vijf telefoonlijnen zijn en tien op piekdagen. Daarnaast zijn er nog drie chatlijnen. Die extra capaciteit is nodig om te kunnen blijven inspelen op de toegenomen hulpvragen. Nog steeds is de vraag naar hulp groter dan ons hulpverleningsaanbod.
“Het aantal hulpvragen stijgt jaar na jaar”
Het aantal hulpvragen stijgt jaar na jaar. Zo kregen we in 2020 8.059 oproepen over 11.305 (mogelijke) slachtoffers van geweld misbruik en kindermishandeling. Dit is meer dan een verdriedubbeling van het aantal oproepen ten opzichte van ons opstartjaar in 2012.
Ook inhoudelijk zijn we geëvolueerd. Bij de oprichting was het idee om een ‘meldpunt’ op te richten. We zijn geëvolueerd van meldpunt naar hulplijn omdat we het begrip ‘meldpunt’ bij bepaalde burgers onhaalbare verwachtingen creëerde. 1712-medewerkers zijn hulpverleners, geen detectives of politieagenten.
Een andere ontwikkeling is de uitbouw van ons online hulpverleningsaanbod. Ongeveer 30% van onze hulpvragen gebeurt nu via chat en mail. Met de uitbouw van dat hulpverleningsaanbod willen we maximaal inzetten op brede toegankelijkheid. Opvallend is dat er verhoudingsgewijs meer slachtoffers gebruik maken van de chat-hulpverlening dan van onze telefonische hulpverlening. Het laagdrempelige karakter van die communicatievorm verklaart dit wellicht.
Onze openingsuren zijn ook fors uitgebreid. Toen ik in 2019 startte, waren we tijdens de week tot 17u bereikbaar. Ondertussen zijn we tot 22u bereikbaar.
Een groot pijnpunt blijft de financiering. Bij de start van 1712 was de basiswerking van de hulplijn reeds ondergefinancierd. Die financiering is al die jaren gelijk gebleven ondanks de sterke toename van het aantal oproepen en de vele bijkomende opdrachten.
In vele Vlaamse parlementaire resoluties, beleidsnota’s en actieplannen over geweld roepen beleidsmakers op tot een versterking van hulplijn 1712. Helaas voorlopig zonder resultaat. In dat opzicht zijn de discussies over de bredere openingsuren van 1712 totaal naast de kwestie want met de huidige middelen moeten we eigenlijk sluiten om 13u ‘s middags.”
Het belang van de hulplijn
“De actualiteit toont aan hoe belangrijk een laagdrempelige hulplijn voor geweld is: seksuele intimidatie en geweld in het nachtleven in Brussel, een debat over stalking naar aanleiding van de zaak Bart De Pauw, berichtgeving over familiaal geweld dat soms leidt tot drama’s,… Die berichtgeving triggert hulpvragen. Die berichtgeving toont ook aan hoe groot de omvang van geweld, misbruik en kindermishandeling in onze samenleving is.
Op de thema’s geweld, misbruik en kindermishandeling rust nog steeds een groot taboe. Het is een ongemakkelijke waarheid maar het gezin of een relatie is de plek waar je de grootste kans loopt om vernederd, geslagen of verkracht te worden. Die harde realiteit staat haaks op het romantische ideaal dat we hebben van een relatie of een gezin.
Slachtoffers, plegers en andere betrokken bij geweld ervaren dan ook vaak gevoelens van schuld en schaamte. Ze zijn beschaamd over wat hen overkomen is, over het gedrag dat ze plegen, over de gebeurtenissen die zich afspelen in hun gezin of relatie.
“Veel cliënten die bij ons terechtkomen, vertellen hun verhaal voor het eerst.”
Dit verklaart waarom het geweld soms jarenlang verborgen blijft vooraleer het aan de oppervlakte komt. Als het al aan de oppervlakte komt. Want de meeste gevallen van familiaal en seksueel geweld komen nooit in statistieken van politie- en hulpverlening terecht.
Daarom waarderen cliënten dat ze bij 1712 gratis en anoniem terecht kunnen voor een ondersteunend gesprek met een professional. Iemand die luistert zonder te oordelen. Iemand die keuzes van cliënten niet veroordeelt. Iemand die deskundige informatie en advies geeft en gericht doorverwijst naar gespecialiseerde hulpverlening. Veel cliënten die bij ons terechtkomen, vertellen hun verhaal voor het eerst.”
Foto: © Sigrid Spinnox